Temel Linux Komutları ve Kısayol Tuşları
Bu bölümde Linux kullanmak için gerekli olan temel komutları ve tuşlara atanmış komutlarını göreceğiz. Bu komutların hepsi konsol dediğimiz metin ekrandan veya X-windows altındaki bir uçbirimden (xterm, rxvt, aterm gibi) çalışmaktadır. Fakat tuş komutlarının bir kısmı konsola özgüdür ve X altında pencere yöneticinize göre farklı hareket etmektedirler.
Tuşlarla ilgili gösterim ve anlamı: <Ctrl><F1>: Ctrl ve F1 tuşlarına birlikte basılacağını gösterir.
<Ctrl><Alt><Fn> (n=1,…,6)
X oturumundan konsola geçiş için kullanılır. Birçok Linux dağıtımı açılışla birlikte altı standart konsol açar. Bunlar tamamen birbirinden bağımsızdırlar ve eşzamanlı çalışırlar. Yani birinde bir işlem yapılmaya devam ederken bir diğerine geçip başka bir işleme başlayabilirsiniz.
<Ctrl><Alt><F7>
Daha önceden açmış olduğunuz sonra <Ctrl><Alt><F1> ile çıktığınız X oturumuna geri döner. Burada önemli nokta bunun altı konsollu bir sistemde geçerli olmasıdır. Eğer sisteminizde dört konsol varsa büyük ihtimalle bu işin tuşu F7 değil F5 olacaktır.
<Ctrl><Alt><Fn> (n=7,…,12)
n numaralı X oturumuna geçer. Birden fazla X oturumu (sunucusu) açmak mümkün olduğu için bunlar arasında geçiş yapabilirsiniz.
<Tab>
Bir uçbirimde yazmakta olduğunuz komutu tamamlar. Mesela README dosyasını okutmak için more RE yazıp TAB‘a basarsanız o anda bulunduğunu dizindeki RE ile başlayan dosyaların listesini görürsünüz, eğer tek dosya varsa satır tamamlanır. Aynı şey komut isimleri için de geçerlidir, bas yazıp TAB‘a bastığınızda hemen basename diye komutun tamamlandığını görürsünüz. (Bu işlem çok sayıda komutla eşleşme durumunda bazı uçbirimlerde iki defa TAB tuşuna basmayı gerektirebilir.)
<Yukarı ok>, <Aşağı ok>, <PgUp>, <PgDn>
Daha önceden girilmiş komutlar arasında gidip gelmenizi sağlar. Bu komutları history komutu ile listleyebilirsiniz.
<Shift><PgUp>, <Shift><PgDn>
Uçbirim çıktısını yukarı aşağı kaydırmak için kullanılırlar (ekrandan çıkmış olan yazıları görmek vs.)
<Ctrl><Alt><+>, <Ctrl><Alt><->
X oturumunda bir sonraki ekran çözünürlüğüne geçmenizi sağlar. Kipler/etc/X11/XF86Config dosyasında tanımlanmıştır.
<Ctrl><Alt><BkSpc>
X oturumunu sonlandırır.
<Ctrl><Alt><Del>
Sistemi yeniden başlatmak için kullanılır. Konsoldaki shutdown -r now veya reboot komutu gibi davranır. Makinanın üzerindeki sıfırlama (Reset) tuşuna basmayıp bunu tercih etmeniz gerekir, aksi takdirde ext2 gibi bazı dosya sistemleri sorun çıkarabilir.
<Ctrl><C>
Mevcut komutu durdur. Genelde konsoldaki basit komutlar için kullanılır.
<Ctrl><D>
Eğer sizden girdi kabul eden bir konsol komutundaysanız dosya sonu (EOF) yollar, komut istemindeyseniz sistemden çıkarsınız. O yüzden iki defa basmayın .
<Ctrl><S>
Uçbirime olan çıkışı durdurur.
<Ctrl><Q>
Uçbirime olan çıkışa devam eder.
<Ctrl><Z>
Çalışmakta olan komutu arka alana gönderir.
<ctrl><X>
Konsolda bir işe yaramaz ama Matrix’de nedense Neo kullanıyordu. Neyse orada da bir işe yaramamıştı, sanırım Neo da Linux kullanıyor .
<farenin orta tuşu>
Genelde bir başka pencerede seçilmiş bir yazıyı yapıştırmaya yarar. Burada dikkat edilecek nokta Linux altında kopyala/yapıştır işleminin Windows’dan farklı olmasıdır. Bir yazıyı seçerseniz, o seçili olduğu sürece yapıştırılabilir olur (bir kez yapıştırıldıktan sonra defalarca yapıştırılabilir, yeni bir seçime kadar tamponda kalır.). Yani bir kopyala emri vermeniz gerekmez, seçip orta tuşa basmanız yeter, komut satırına yapıştırılmış olur. Konsolda kullanılabilmesi için gpm çalışıyor olmalıdır.
<Shift><Insert>
yapıştırma işlemini klavyeden yapar.
~
Kullanıcının ev dizinini gösterir /home/kullanıcı_adı ile eşanlamlıdır. cd ~/docs komutu ev dizininizin altında docs dizinine gider. Sadece cd komutu ise cd ~ komutuna eşittir ve ev dizininize gider.
. ya da ./
O anda bulunduğunuz dizindeki bir betiği çalıştırırken kullanmak içindir.
/. ya da Slashdot
Internet’deki en sağlam haber sitesine gider .
cd ..
Bir üst dizine geçer.
exit
Sistemden çıkmanızı sağlar.
reset
Konsol bir şekilde saçma sapan karakterler basıyorsa (genelde çalıştırılabilir bir dosyayı ekrana çıktıladığınızda olur) düzeltmeye yarar.
tty
Bu komutu yazdığınız uçbirimin aygıt dosyasının ismini verir.
Genel Amaçlı Komutlar
help
Kabuk komutlarının listesini gösterir. Bu komutların herbiri için help komut_ismi komutu ile yardım alabilirsiniz.
komut_ismi –help
Söz konusu komut ile ilgili yardım iletisi basar (varsa).
man başlık
Sistemdeki kılavuz (man) dosyaları. Bir komut hakkında olabildiği gibi bir dosya ya da bir işlev hakkında da olabilir.
apropos başlık
söz konusu başlıkla ilgisi olan komutların listesi.
ls
O an bulunulan dizinin içeriğini listeler.
ls -al | more
O an bulunulan dizindeki bütün dosyaları gösterir (. ile başlayan gizli dosyaları da) Komut burada more komutuna yönlendirilmiştir, bu sayede çıktının bir ekrandan fazla olması durumunda bir ekranlık çıktıdan sonra devamını göstermek için bir tuşa basmanız gerekir.
cd dizin
dizin dizinine geçilir; dizin verilmezse ev dizinine geçilir.
cp kaynak hedef
Bir yerdeki dosya ya da dizinleri başka bir yere kopyalamak içindir. Unix’lerde genelde bu tür komutlarda her zaman kaynak önce hedef sonra yazılır.
mcopy kaynak hedef
DOS’tan Unix’e ya da tersine (disketi bağlamanız şart değil) bir dosyayı başka bir yere kopyalar. Aynı mantıkta çalışan mdir, mcd, mren, mmove, mdel, mmd, mrd, mformat gibi komutlar da vardır.
ln hedef [isim]
Sözkonusu hedef e sabit bağ oluşturur. Sözkonusu dosyalar iki yerde de var gibi gözükür, herhangibir değişiklik diğerini de etkiler, biri silindiğinde diğeri kalır. Sabit bağların kısıtlamaları, bağ dosyası ile asıl dosyanın aynı dosya sistemi içinde olması gerekliliği ve dizinlerle özel dosyalara sabit bağ verilememesidir.
ln -s hedef [isim]
hedef ‘e bir sembolik bağ dosyası (isim verilmezse hedef ile aynı isimde) oluşturur. Sembolik bağda hedef ‘in nerede bulunacağının bilgisi vardır. Sembolik bağlar dizinler için de kullanılabilir. Tek sorunu hedef silindiğinde bağ bozulmuş olur.
rm dosya …
Verilen dosya ları siler. Sileceğiniz dosyanın sahibi olmanız gerekir.
mkdir dizin
dizin dizinini oluşturur.
rmdir dizin …
Belirtilen dizin ‘ler boşsa silinir.
rm -r dosya …
Dosya ve dizinleri ve dizinlerin içindeki dizinleri ardarda siler. Root olarak kullanırken dikkat edin, çünkü herşeyi silebilirsiniz!.
cat dosya | more
Bir dosyayı sayfa sayfa görüntülemek için kullanılır.
less dosya
Önceki komuta eşdeğerdir, biraz daha fazla özellikleri vardır
vim dosya
Bir metin dosyasını düzenlemek için kullanılır. Aynı türden nano, joe, mcedit gibi metin düzenleyicileri de kullanabilirsiniz, ancak vim ile UTF-8 kodlu metinleri de düzenleyebilirsiniz. Diğerleri bunu yapamaz.
find / -name “dosya”
dosya adlı dosyayı en üst dizinden itibaren aramaya başlar. Dosya ismi, * ve ? gibi arama karakterleri de içerebilir. Örneğin benim sistemimde “fazlames*” dizgesi ile fazlamesai.net.txt ve fazlamesai.org.txt dosyaları bulunuyor.
locate dosyaismi
find gibidir, fakat düzenli olarak oluşturulan bir veritabanına bağlıdır, sistemdeki son değişikliklerden haberi olmayabilir.
touch dosya
dosya isimli dosyanın tarih bilgilerini deşiştirir. Eğer bu dosya yoksa sıfır bayt uzunluğunda oluşturur.
xinit
Pencere yöneticisi olmayan bir X oturumu açar.
startx
Pencere yöneticili bir X oturumu açar. DOS’daki win komutu gibidir.
startx — :1
1 numaralı ekranda X oturumu açar, ilk ekran 0 dır ve komut için öntanımlıdır. Ekranlar arasında <Ctrl><Alt><F7-F8 …> ile geçiş yapabilirsiniz.
xterm
Basit bir X uçbirimi açar. Daha hafif sürümleri (rxvt, aterm, eterm gibi) bulunur ve tercih edilir.
shutdown -h now
Sistemi durdurur. ATX sistemlerde ayrıca makinayı kapatır.
halt
shutdown -h now ile aynıdır. Sistemi durdurur.
reboot
shutdown -r now ile aynıdır. Sistemi yeniden başlatır.
Dosya Sıkıştırma ve Açma Komutları
gzip -9 dosya
Belirtilen dosya yı en iyi şekilde sıkıştırır ve dosya.gz haline getirir.
bzip2 dosya
Belirtilen dosya yı en iyi şekilde sıkıştırır ve dosya.bz2 haline getirir. Çoğunlukla gzip‘den daha iyi sıkıştırır.
gunzip dosya.gz
gzip ile sıkıştırılmış dosya.gz dosyasınıdosya olarak açar.
bunzip2 dosya.bz2
bzip2 ile sıkıştırılmış dosya.bz2 dosyasınıdosya olarak açar.
tar -xvf arsiv.tar
İsmi arsiv.tar gibi belirtilen (sıkıştırılmamış) arşiv dosyasını bulunulan dizine açar.
tar -zxvf arsiv.tar.gz
İsmi arsiv.tar.gz gibi belirtilen sıkıştırılmış arşiv dosyasını bulunulan dizine açar. Dosya uzantısı .tar.gz olan dosyalardan başka .tgz olan dosyaları da açar.
tar -zxvf arsiv.tar.gz -C dizin
Sıkıştırılmış arşiv dosyasını belirtilen dizine açar.
tar -jxvf arsiv.tar.bz2 -C dizin
Bzip2 ile sıkıştırılmış arşiv dosyasını belirtilen dizin e açar. (Eski sürümlerde -Ixvf kullanılırdı.)
tar -zcvf arsiv.tar.gz dizin1 dizin2 … dosya1 dosya2 …
Belirtilen dizin ve/veya dosya ları arsiv.tar dosyası haline getirir ve ardından gzip ile sıkıştırıp arsiv.tar.gz haline getirir.
unzip arsiv.zip -d dizin
arsiv.zip zip arşivini belirtilen dizin e açar.
unarj e arsiv.arj
arsiv.arj arj arşivini açar.
uudecode -o hedef kaynak
uuencode ile kodlanmış (genelde eposta ekleri) dosyayı açar.
Bilgi Edinme Komutları
pwd
Bulunduğunuz dizinin ismini verir.
hostname
Makinanın konak ismini verir.
whoami
Sisteme giriş yaparken yazdığınız kullanıcı isminizi verir.
id [kullanıcı_ismi]
Kullanıcının kullanıcı kimliği, birincil grup kimliği ve üyesi olduğu grupları gösterir.
date
Sistem tarihi göstermek ya da değiştirmek için kullanılır. Tarihin yerele özgü gösterimle basılmasını isterseniz date +%c yazın. Örneğin “tr_TR” yereli için sadece date komutu Prş Eki 23 21:31:06 EEST 2003 basarken date +%c komutu Prş 23 Eki 2003 21:31:19 EEST basar.
date 102321322003 komutu sistem tarihini Prş Eki 23 21:32:00 EEST 2003 yapar. Donanım saatini değiştirmek için setclock komutunu kullanmanız gerekir.
time
Belli bir komutun işlemini bitirmesinin ne kadar süre tuttuğunu gösterir. Örneğin, ir dizinin listelenme süresini time ls ile öğrenebilirsiniz.
who
O an sistemde bulunan kullanıcıların kullanıcı isimlerini, hangi uçbirimlerde çalıştıklarını ve sisteme giriş tarih ve saatlerini gösterir.
finger [kullanıcı_ismi]
Belli bir kullanıcı hakkındaki bilgi verir.
last
Sisteme en son giriş yapmış kullanıcıların bugünden geriye doğru listesi.
history | more
Kabuğa son girdiğiniz komutların listesi. | more sayesinde sayfa sayfa okuyabilirsiniz.
uptime
Makinanın ne kadar süredir açık olduğu bilgisini verir.
ps
Kullanıcının kullandığı uçbirimde çalıştırmakta olduğu komutların ve süreçlerin listesi.
ps -ax | more
Sistemin açılışından beri çalışmakta olan bütün süreçlerin listesi.
top
Temel sistem durumu, çalışmakta olan süüreçler ne kadar bellek/işlemci kullandıkları vs.
uname -a
Sistem hakkında çekirdek sürümünü, işlemci türü gibi bilgiler.
free
Bellek kullanımını gösterir.
df -h
Bağlı sabit disk bölümlerinin doluluk oranlarını gösterir.
du -sk [dizin]
Belirtilen dizin in (belirtilmezse bulunduğunuz dizinin) içeriğinin diskte kapladığı alanın kB cinsinden boyutunu verir.
cat /proc/interrupts
Çekirdek tarafından tanımlanmış sistem kesmelerinin listesi.
cat /proc/version
Linux çekirdeğinin sürüm bilgileri.
cat /proc/filesystems
Çekirdekte tanımlı kullanılabilecek dosya sistemlerinin listesi.
cat /etc/printcap
Yazıcıların düzeni.
lsmod
Yüklü çekirdek modüllerinin listesi.
set, declare, export
Üçü de kabukta tanımlı ortam değişkenlerinin listesini verir. Tümünü (miras alınanlar dahil) sadece declare verir.
echo $PATH
PATH ortam değişkeninin değerini gösterir. PATH, kullanıcı tarafından çalıştırılabilecek yazılımların aranacakları yerleri kabuğa bildirmek için kullanılır.
dmesg | more
Sistem açılışından itibaren çekirdek tarafından üretilen iletiler. Bu letiler /proc/kmsg dosyasında bulunur ve dmesg komutu sadece tampondaki son iletileri gösterir.
Acil Durum Çözümleri ve Genel Çözümler
Yeni bir disk bölümü oluşturmak
Bu noktada Linux’un sabit diskleri nasıl tanıdığı konusunda bir şeyler açıklamakta fayda var sanırım. Linux sabit diski cinsine, hangi IDE kablosuna takılı olduğuna ve master/slave ayarlarına göre tanır. Örnek:
1. IDE kablosuna bağlı master sabit disk /dev/hda’dır
2. IDE kablosuna bağlı slave sabit disk ise /dev/hdd’dir.
Dolayısıyla ana sabit diskimizde yer açtığımızı düşünürsek vereceğimiz komut,
# cfdisk /dev/hda
olacaktır. Evet, şu anda /dev/hda‘nın bölümlerini görüyoruz. Burada görmemiz gereken şey tahminen
cfdisk 2.11l
Sabit Disk: /dev/hdb
Size: 40060403712 bytes
Kafa: 255 Sektör/İz: 63 Silindir: 4870
İsim Flama Bölüm Türü DS Türü [Etiket] Boy (MB)
——————————————————————————–
hda1 Açılış Birincil Win95 FAT32 530.11
hda2 Ek Win95 Ext’d 38588.13
hda5 Mantıksal Win95 FAT32 9647.0
hda6 Mantıksal Linux ext2 9647.0
hda7 Mantıksal Linux swap 987.97
Boş alan 18306.20
[ Sil ] [Yardım] [Sığdır] [ Yeni ] [ Yaz ] [ Çık ]
[ Türü ] [ Birim] [Kaydet]
böyle bir ekrandır.
Yeni bölüm oluştururken bizim ayarlayacağımız disk bölümü “Boş alan” ile belirtilen bölümlenmemiş alanda olacaktır. Bu yüzden ok tuşları [ Yeni ] alanının üzerine gelip <Enter> tuşuna basacağız. Bunu verdiğimizde cfdisk bize doğrudan bu alanı Linux olarak ayırır. Bunu yaparken de ne kadar yer ayıracağını sorar. Verdiğimiz örnekte elimizde 18306 MB boş alan bulunmakta, bunun önce 10000′ini sonra da kalanını Linux için ayıralım. Şimdi bunun için bize ayırmak istediğimiz yer sorulduğunda 10000 diyeceğiz ve otomatik olarak Linux bölümü oluşturulacak. Sonra kalan alanı için de aynı işlemi yapacağız. Son durum şöyle olacak:
İsim Flama Bölüm Türü DS Türü [Etiket] Boy (MB)
——————————————————————————–
hda1 Açılış Birincil Win95 FAT32 530.11
hda2 Ek Win95 Ext’d 38588.13
hda5 Mantıksal Win95 FAT32 9647.0
hda6 Mantıksal Linux ext2 9647.0
hda7 Mantıksal Linux swap 987.97
hda8 Mantıksal Linux ext2 9647.0
hda9 Mantıksal Linux ext2 8835.71
Yapacağımız son işlem ise [ Yaz ] seçeneğini seçip bu disk bölümlenme bilgilerini diske yazıp geçerli hale getirmek. Bu noktada isterseniz sil baştan yapıp yeniden bölümlenme yapabilirsiniz, daha hiçbir şey yazılmadı sabit diske.
[ Çık ]seçeneğini de kullandiktan sonra yapmamiz gereken,
# mke2fs -O sparse_super,filetype,has_journal /dev/hda8
ile Linux bölümünü ext3 dosya sistemine göre biçimlemektir. Bu işlemi /dev/hda9 için de yaptıktan sonra yeni disk bölümleriniz sisteme bağlanmaya hazırdır.
Sabit diskde hata var!
Sabit diskde bir hata durumunda sistem büyük ihtimalle tamir modunda açılmak için sizden root parolası isteyecektir. Hatta bu bile olmayabilir. Böyle bir durumda yapmanız gereken başka bir disk bölümündeki başka bir Linux kurulumundan ya da kurulum yaptığınız CD’den sistemi tamir kipinde başlatıp kök dosya sistemini sisteme bağlamadan (mount komutu) fsck komutu ile disk kontrolü yapmaktır. ext2 ve ext3 sistemlerde bu komutu şöyle çalıştırabilirsiniz:
# e2fsck -fy /dev/hda6
Büyük ihtimalle sorun hallolacaktır. ext3 dosya sistemlerinde bu işlem pek gerekmez. Çoğunlukla dosya sistemi çekirdek tarafından jurnal dosyasındaki bir önceki sorunsuz haline getirilir. Böyle bir durumun başlıca oluşma sebebi disk kafası faaliyet halindeyken enerjinin kesilmesidir. Bu bakımdan diske birşeyler yazılırken ya da okunurken sistemi makina üzerindeki düğmelerden kapatmayın. Önceki bölümlerde bahsedilen komutları kullanarak sistemi kapatın ya da yeniden başlatın. O zaman hemen hemen hiç sorun çıkmaz. Sadece arasıra çekirdek olası hatalara karşı disk denetimi yapar.
Disk bölümlerinin ve CDROM’ların sisteme bağlanması
Yeni auto-mount sistemler dışında Linux’da ana dosya sisteminin parçası olmayan sabit disk bölümleri ile çıkarılıp takılabilir ortamlara (CD, disket gibi) dosya sisteminde bir boş dizin oluşturulup bu dizin altına bağlanarak erişilebilir. Örneğin DOS C:\ bölümünü kök dosya sisteminin altına bağlamaya çalışalım. Önce /mnt dizini altında bir dizin oluşturalım:
# mkdir /mnt/C:
Unutmayın, dosya/dizin isimlerinde her karakteri kullanabiliyoruz. Sonra /dev/hda1 bölümünü bu dizine bağlayalım:
# mount -t auto /dev/hda1 /mnt/C:
artık C:\ sürücünüze ulaşmak istediğinizde yapmanız gereken /mnt/C: dizinini kullanmak olacaktır.
Aynı şekilde CD ve disketleri de sisteme bağlayabiliriz. CDROM sürücünüzdeki diski sisteme bağlamak için:
# mount -t auto /dev/cdrom /mnt/cdrom
komutunu kullanıyoruz. Özellikle bağlı CD’ler CDROM’dan çıkarılamazlar, çıkarmak için sistemden ayrılmaları gerekir:#
umount /dev/cdrom
Eğer o anda kullandığınız herhangibir program CDROM’a erişiyorsa ya da /mnt/cdrom dizininden bu işlemi yapmaya çalışıyorsanız yapamazsınız. Önce dizindeyseniz dizinden çıkın (en kolayı cd ile ev dizininize geçin). Başka bir yazılımın kullanıp kullanmadığını ps -ef ile alacağınız listede bir sürecin /mnt/cdrom/dosya.txt gibi bir dosyayı açmış olup olmadığına bakın. Böyle bir süreç varsa dosyayı bırakmasını sağlayın ya da süreci öldürün (hemen aşağıda nasıl öldüreceğiniz anlatılıyor). Bunu da yapıp umount komutu ile diski sistemden ayırdıktan sonra diski artık yuvasından çıkarabilirsiniz.
Sistemi öldürmeyin, süreci öldürün!
Linux’da bir süreç sorun çıkardığında sistem yeniden başlatılmaz, sorun çıkaran süreç öldürülür, sistem yaşatılır. Örneğin mozilla‘yı öldürmek isteyelim (çok sık başıma geliyor da).
$ ps -ax | grep mozilla
2500 ? S 0:01 /usr/lib/mozilla-1.2.1/mozilla-bin
2508 pts/2 S 0:00 grep mozilla
$ kill -9 2500
$
Ya da sadece killall mozilla-bin komutuyla süreç kimliğini (PID) öğrenmeden (yazılımın tam ismini bilmeniz gerekir) süreci öldürebilirsiniz.
Ethernet kartları
Çok sık rastlanan bir durum olarak, makinanıza ethernet kartı taktınız fakat hangi modülü kullanacağınızı bilmiyorsunuz. Bütün mevcut ethernet modüllerini listelemek için
# modprobe -l -t drivers/net -a \*
ardından da lsmod komutu ile yüklenmiş modüllere bakıp hangisinin sizin modülünüz olduğunu görebilirsiniz.
Ağ ayarları
ifconfig -a ile baktığımızda eğer eth0 varsa modül düzgün çalışıyordur, ama ifconfig ile baktığımızda sadece lo gözüküyorsa, eth0 gözükmüyorsa ethernetinizi yapılandırmanız gerekir.
Öncelikle ağda ne kullanılıyor, sabit IP’ler mi var yoksa dinamik IP’ler mi? Mesela windows makinalarda ağ ayarlarında bir IP yazıyor mu yoksa otomatik mi alıyor?
Eğer otomatikse yapacağınız şey çok kolay:
# dhclient -q eth0
Yok eğer böyle değilse size tahsis edilmiş olan IP’yi sistem yöneticinizden öğrenin. Büyük ihtimalle linux kurduğunuz için size bozulacaktır, umursamayın diyelim 192.168.0.15 verdi. Eğer aksini söylemezse (özellikle de şirketinizde 200 civarı makina yoksa) ağ maskeniz255.255.255.0‘dır ama siz yine de sorun. Komutumuz:
# ifconfig eth0 192.168.0.15 netmask 255.255.255.0 broadcast 192.168.0.255
olacaktır. Eveet artık adresimiz var, istersek ifconfig -a ile kontrol edebiliriz.
Fakat hala internete çıkamıyoruz. Diyelim ki ağgeçitimiz 192.168.0.1olsun. O zaman komutumuz:
# route add default gw 192.168.0.1
olacaktır. Şimdi bakalım:
# ping 212.156.4.4
eveet internete çıkış var, fakat ping ns1.ttnet.net.tr cevap vermiyor. Şimdi de DNS ayarımız kaldı, o da /etc/resolv.conf içine:
nameserver 212.156.4.4
satırını eklemek şeklinde olacak. Tekrar deniyoruz:
# ping ns1.ttnet.net.tr
Açık portları görmek
Makinanızda açık portları görmek için vermeniz gereken komut çok basit:
# netstat -tap
Diğer kartlar
Linux’un en sancılı yanlarından biri olan modül tanıtmanın en önemli yardımcısı lspci komutudur.
Çekirdek Derlemek
- Önce http://www.kernel.org/‘dan kendinize en uygun çekirdeği indirin.
- Ardından /usr/src altına açın.
- Aynı dizinde bir linux sembolik bağı oluşturun: ls -s linux-2.4.21 linux
- Şimdi bu dizine gelip make xconfig ya da make menuconfig komutunu verin. İlki X altında, diğeri konsolda çalışır.
- Çıkan ekranlardan gerekli aygıtlarınızı seçin.
- Save seçin ve çıkın ve sırayla aşağıdaki komutları verin.
- make dep (2.6 çekirdeklerde bu komuta gerek yok)
- make clean
- make bzImage
- make modules
- make modulse-install
- make install
Son komut derlenmiş çekirdeği /boot dizinine kaydedecek ve /etc/lilo.conf dosyasını yeni çekirdeğe göre güncelleyip sonra da bu ayarları etkinleştirecektir. Yine de /etc/lilo.conf dosyanızı kontrol edin ve lilo komutunu tekrar verin.
Linux ile ilgili adresler
Linux konusunda bilgi almak veya dağıtım edinmek için kullanabileceğiniz Türkçe siteler:
- http://www.linux.org.tr
- http://www.uludag.org.tr
- http://www.debian.org.tr
- http://gnu-tr.sourceforge.net
- http://www.gnome.org.tr
- http://www.kde.org.tr
- http://www.fazlamesai.net
- http://www.fazlamesai.org
- http://ileriseviye.org
- http://www.enderunix.org
- http://www.linux34.com
Ve tabii belgeler.org
Kaynak : http://www.belgeler.org/
